Vượt qua 24 giờ bay liên tục trên chuyến bay thẳng của hãng hàng không Vietnam Airlines, cứ ngỡ mình sẽ lăn mình ngủ vùi khi đến thủ đô Washington. Vậy mà cảnh sắc huy hoàng cảu một vùng đất làm tôi tỉnh ngủ hẳn. Con đường cao tốc với hơn 10 làn xe đưa chúng tôi về thẳng trung tâm Wshington DC. Người dẫn đường cho chúng tôi, một tiến sĩ ngôn ngữ gốc Việt, sống ở Mỹ đã 30 năm bảo: “đây là thành phố hành chính và trung tâm quyền lực của hợp chủng quốc Hoa Kỳ”.
Chẳng có gì phải nghi ngờ. Washington DC là thủ đô của một cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới. Đây là nơi tập chung các cơ quan đầu não của chính quyền liên bang. Rất nhiều các cơ quan quốc tế về văn hóa và thương mại cũng đặt văn phòng tại đây. Với diện tích khoảng 60 km2 và dân số 3 triệu người, có 350.000 công chức làm việc cho chính quyền liên bang và các tập đoàn đa quốc gia. Từ trung tâm quyền lực của Mỹ là đại diện Capitol, Nhà Trắng, lầu năm góc và các trung tâm quyền quốc tế khác, nhiều quyết định chính trị, kinh tế có liên quan đến cộng đồng thế giới cũng được đưa ra tại đây. Người ta không quá lời khi gọi Washington DC là biểu tượng của quỳên lực đồng thời là nơi hội tụ của chất xám từ nhiều quốc gia. Nguồn thu nhập lớn của thành phố cũng là nguần thu nhập từ hoạt động dịch vụ công của các cơ quan hành chánh nhà nước và các hoạt động tài chánh, nghiệp vụ của các công ty đa quốc gia.
Nhưng đằng sau những hoạt động của bộ máy quyền lực không phải ai cũng dễ cảm nhận được, Washington DC thực sự là một thành phố thanh bình. Đứng trên ban công một khách sạn 5 sao ở giữa trung tâm thành phố, có thể phóng tầm mắt nhìn toàn cảnh trục cây xanh trung tâm với các công trình nhà quốc hội, các đài tưởng niệm… Không có nhứng trung tâm tài chính và dịch vụ thương mại với những toà nhà cao trọc trời. Quy định chiều cao công trình không qua 15 tầng từ năm 1910 đã được thực hiện hết sức nghiêm ngặt. Những kiến trúc quy mô lớn, vì vậy, không phát triển theo chiều cao, mà dàn theo chiều ngang, tạo ra một không gian kiến trúc hoành tráng mang dáng vẻ uy nguy của những đền đài cổ Hy Lạp, La Mã. Nhưng công trình kiến trúc ấy, được xây dựng hài hoà xen lẫn những mảng cây xanh và mặt nước, tạo ra một không gian đô thị tráng lệ, vừa gần gũi với thiên nhiên vừa ẩn chứa những tinh tuý của nghệ thuật kiến trúc tân cổ điênr làm say lòng tất cả những ai đã từng đặt chân đến Washington DC.
Nằm bên bờ sông Potomac, nơi thế kỷ 18 người Anh đã đến đây lập nghiệp, với khu phố cổ còn lại.
Georgetown, Washington được xây dựng dưới quyền chỉ huy của vị tổng thống đầu tiên George Washington. Với tầm nhìn xuyên thế kỷ, ông đã chọn vị trí vùng đông bắc sông Potomac thuộc bang Maryland làm nơi xây dựng thủ đô. Phần đất này, sau đó tách khỏi Maryland trở thành quận Comlubia. Vì thế thủ đô nước Mỹ còn được gọi là Washington DC. Theo các tài liệu lịch sử, việc chuẩn bị xây dựng thành phố bắt đầu từ 1791. Người lập bản đồ quy hoạch theo phong cách kiến trúc đặc trưng Pháp với những trục không gian mở bao gồm các quảng trường và đại lộ, những công viên và cung điện. Tổng thể không gian kiến trúc là một trục không gian cây xanh, chạy dọc theo hướng đông Tây kéo dài đến 2.5 km đến tận bờ sông.
Potomac. Châu tuần quanh trục không gian hoàng tráng này, là những công trình kiến trúc tạo điểm nhấn quan trọng, làm lên linh hồn của kiến trúc Washington DC: Điên Capitol, Nhà Trắng, Nhà tưởng niệm G.
Washington, Nhà tưởng niệm T. Jefferson, Nhà tưởng niệm A.lincol. Kỳ vĩ nhưng không choáng ngợp, kinh ngạc nhưng không xa lạ, đó là cảm giác khi lần đầu tiên tôi chạm mặt Washington DC.
Ngày thứ 2 ở thủ đô nước Mỹ, chúng tôi được đi thăm quan toà nhà quốc hội, một trong những công trình đầu tiên trong quần thể kiến trúc độc đáo của Washington DC. Ngồi trên chiếc xe chạy vòng qua những rừng cây, tôi ngỡ ngàng ngắm những mái vòm uy nghi, hình bán cầu cầu của toà nhà được xây theo phong cách La Mã, trên đỉnh chóp đặt bức tượng nữ thần tụ do, nghe nói là cao 6 mét. Ấn tượng không kém là thiết kế và trang trí bên trong toà nhà, đặc biệt là nhà sảnh vòm tròn lộng lẫy với những tượng nổi và tranh tường với các chủ đề lịch sử và các nhân vật lỗi lạc của nước Mỹ. Bức phù điêu quanh sảnh tròn dài gần 100 mét, kể về lịch sử hợp chủng quốc, bắt đầu từ việc christoph Comlobo phát hiện ra vùng đất này cho đến khi người Mỹ phát minh ra máy bay. Nhưng hấp dẫn tôi hơn cả vẫn là cảnh sắc thiên nhiên say người quanh khu vực nhà quốc hội. Trong cái khoảng không gian đẹp như mơ, vóc dáng toà nhà nổi bật trên đồi Capitol như một khối ngọc bích của người thợ điêu khắc tài hoa khảm vào bầu trời. Tôi khoan khoái ngả mình trên thảm cỏ xanh non tươi, bên nhưng người dân bình thường đang tận hưởng món quà quý giá của thiên nhiên mà ngỡ mình đang lạc vào không gian cổ tích.
Nhưng Washington không chỉ đặc sắc với điện Capitol mang phong cách kiến trúc Hy Lạp. Nhà tráng có một vẻ đẹp khác hẳn. Nằm trên vị trí bề thế giữa trung tâm đô thị, Nhà Trắng nơi ở và làm việc của các tổng thống Mỹ được thiết kế bởi một kiến trúc sư gốc Ailen mang rất rõ phong cách kiến trúc Anh. Công trình xây dựng kéo dài 8 năm và đã khánh thành 1800, cùng lúc với ngày ra đời của thủ đô Washington. Toà nhà có 132 phòng, phòng bầu dục là phòng của tổng thống, thiết kế nội thất đặc sắc, nhưng giản dị và trang nhã. Nằm giữa một khoảng không gian thoáng đãng, hoà hợp tuyệt vời với cỏ cây, Nhà Trắng cũng như nhà quốc hội, không chỉ gắn liền với quyền lực của nước Mỹ mà còn là nơi gắm cảnh, vui chơi du lịch của người dân địa phương mà cả các du khách khắp nơi trên thế giới. Tôi cảm nhận rất rõ điều đó khi bước vào khuôn viên của khu nhà đầy màu sắc thiên nhiên này. Và, cùng với Nhà Trắng, Washington DC còn hấp dẫn khách thập phương với hàng trăm công trình kiến trúc, bia kỷ niệm, tượng đài lịch sử. Tháp tưởng niệm Washington bằng đá cẩm thạnh trắng cao 169m sừng sững giữa nền trời. Nhà tưởng niệm A,lincoln tráng lệ như một cung điện cổ La Mã. Trung tâm kỷ niệm Joln kenedy hiện đại với các phòng hoà nhạc, kịch viện, nhà hát giao hưởng, nhà hát múa bale…
Ngày cuối cùng ở thủ đô nước Mỹ chúng tôi được những người bạn ở bộngoại giao cho “cưỡi ngựa xem hoa” một vòng Washington. Thư viện quốc hội, trụ sở lưu trữ quốc gia, tối cao pháp viện, nhà thờ thánh peter và thánh Paul, nhà thờ cơ đốc giáo đức thành đồng trinh… mỗi công trình có dáng vẻ khác nhau nhưng đều để lại những ấn tượng đặc biệt khó quên. Chúng tôi cũng đã dừng lại khá lâu ở một nơi không du khách nào có thể bỏ qua: bia tưởng niệm 58.000 binh sĩ Mỹ chết trận ở Việt Nam – nỗi đau của hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Buổi chiều, ngồi nhâm nhi li cà phê trên tầng 10 của một khách sạn 5 sao bên bờ sông Potomac, chúng tôi có dịp ngắm lầu ngũ giác từ phía bên kia. Không có dáng vẻ gì của một bộ máy đã tổ chức ra bao nhiêu cuộc chiến tranh, trong đó có cuộc chiến tranh Việt Nam. Vượt qua mọi toan tính chính trị, thành phố này vẫn là thành phố của nhân dân, là niềm kiêu hãnh sáng tạo kỳ diệu của con người.
Chúng tôi ngồi im. Những người bạn Mỹ cũng ngồi im. Gió từ sông Potomac thổi về mát rượi. Tôi lắng nghe trong gió hơi thở nồng nàn của Washington DC, hơi thở đầy hương sắc mùa hè của một thành phố thanh bình. Có cảm giác mình đang bay giữa một không gian xanh, một không gian huyền thoại, nửa như thật, nửa như mơ của một thiên đường trên mặt đất.
NGUYỄN DƯƠNG
