Truyền thông đưa tin : Trong 9 tháng đầu năm 2024, doanh thu Thương mại điện tử tăng 37,66% so với cùng kỳ 2023, riêng quý 3 đạt 84,75 nghìn tỉ đồng, tăng 18,15% so với quý trước. Cùng với sự tăng trưởng cao này là một nguồn rác thải khổng lồ đổ vào Việt Nam, tiềm ẩn nhiều nguy cơ với môi trường.
Giá rẻ bất ngờ
Nhiều chuyên gia cho biết đã thử mua hàng trên Temu và bất ngờ trước mức giá cực rẻ.
Ví dụ một chiếc mũ giá dao động từ 120.000 – 250.000 đồng,Temu chỉ bán giá 7o ngàn đồng. Còn một đôi giày 300.000 đồng trên Temu thì ở nơi khác có thể phải trả tới 600.000 đồng” –
Nhiều nền tảng khác như Shopee, TikTok, Shein… cũng đưa các sản phẩm giá rẻ từ Trung Quốc vào Việt Nam nhưng Temu dùng chiến lược kích cầu theo kiểu đa cấp như chiết khấu hoa hồng 30% khi mời bạn bè mua chung, cộng thêm 150.000 đồng khi giới thiệu người tải ứng dụng…
Đánh vào tâm lý “mua càng nhiều, giá càng rẻ”, trên mạng xã hội đã hình thành các nhóm cùng săn hàng giá rẻ, mua hàng nền tảng này. Do vậy lượng rác thải nhựa sẽ gia tăng từ Temu thậm chí lớn hơn so với các sàn Thương mại điện tử khác.
“Với lượng rác thải gia tăng từ các sản phẩm giá rẻ trên các sàn TMĐT, Việt Nam thực sự có nguy cơ trở thành “bãi rác” nếu không có biện pháp kiểm soát”
Một chuyên gia TMĐT cũng thừa nhận các sản phẩm giá rẻ trên các sàn TMĐT thường
có chất lượng kém, dẫn đến nguy cơ “mua rác” về nhà tăng cao, làm gia tăng lượng rác thải bị loại bỏ, đặc biệt là những sản phẩm như ốp điện thoại, bình nước, thời trang, giày dép…Những mặt hàng bán chạy nhất trên sàn thương mại này có thể mất hàng chục đến hàng trăm năm mới phân hủy . Những sản phẩm thời trang giá rẻ, không rõ nguồn gốc trên các sàn Thương mại điện tử không chỉ gây ô nhiễm mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng nó không mang lại cảm giác thoải mái, dễ nhăn nhúm và bị vứt bỏ sau thời gian ngắn sử dụng, gây thêm gánh nặng cho môi trườn
Rác thải tràn vào đe doạ môi trường
Theo một báo cáo về môi trường :trong năm 2023 Thương mại điện tử của Việt
Nam tiêu thụ khoảng 332.000 tấn bao bì, trong đó 171.000 tấn là nhựa, phần lớn không được tái chế mà thải trực tiếp ra môi trường khiếntình trạng ô nhiễmnhựa trở nên trầm trọng. Trong đó, thời trang luôn đứng tốp mặt hàng có doanh thu cao nhất trên các sàn Thương mại điện tử, đặc biệt là thời trang trong phân khúc giá rẻ từ 100.000 – 200.000 đồng.Những mặt hàng này thu hút người tiêu dùng không chỉ rẻ mà còn đa dạng về mẫu mã, song tuổi thọ ngắn khiến chúng nhanh chóng trở thành rác thải”
Báo cáo từ Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam ,7 năm qua, Thương mại điện tử Việt Nam duy trìmức tăng trưởngtừ 16 – 30% mỗi năm. Theo các chuyên gia nếu tốc độ tăng trưởng Thương mại điện tử tiếp tục duy trì ở mức cao với hai con số, quy mô ngành TMĐT đến năm 2030 có thể gấp 4,7 lần hiện tại, đồng nghĩa với việc lượng rác thải nhựa có thể lên tới 800.000 tấn/năm.
Việc đóng gói hàng hóa Thương mại điện tử thường bao gồm hộp các tông, túi giấy, túi ni lông và các vật liệu phụ khác như băng keo nhựa, xốp lót, màng bọc ni lông – những vật liệu chủ yếu làm từ nhựa, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường”, một chuyên gia của hiệp hội này cảnh báo.
Điều đáng lo ngại hơn, theo các chuyên gia này, phần lớn hoạt động Thương mại điện tử tập trung tại các TP lớn và ven biển như TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng – những nơi có hệ thống sông ngòi và biển, dễ gây ô nhiễm lan rộng ra đại dương.
Có thể khảng định : thời trang nhanh giá rẻ là một trong những nguồn thải rác lớn nhất hiện nay. Những sản phẩm kém chất lượng thường không bền, dễ bị bỏ đi sau thời gian ngắn sử dụng đang trở thành rác thải công nghiệp. Phần lớn chúng bị đốt hoặc chôn lấp do chất lượng vải thấp, khả năng tái chế không cao. Những sản phẩm giá rẻ khiến người tiêu dùng có xu hướng dễ dàng vứt bỏ sau khi sử dụng
Thiên đường của hàng tồn kho và hàng kém chất lượng
Việc Trung Quốc xem Việt Nam là thị trường tiêu thụ hàng tồn kho , hàng lỗi không phải là vấn đề mới. Đây là một “chiến lược” xử lý công suất dư thừa trong sản xuất của nhiều quốc gia,
Đơn giản, đẩy hàng hóa kém chất lương qua các nước lân cận là cách giảm thiểu chi phí tiêu hủy hàng hóa loại này… Hàng chất lượng thấp hoặc bị lỗi về kỹ thuật, không đáp ứng được nhu cầu của thị trường trong nước đang được đẩy cho người tiêu dùng Việt Nam.Người tiêu dùng việt,bị đánh lừa,vì lòng tham nhìn thấy những tấm hình sản phẩm “long lanh, chất lượng châu Âu, Mỹ” nhưng khi nhận hàng họ thất vọng về chất lượng không khác “mang rác” về nhà, nhưng đành chấp nhận bỏ đi giá quá rẻ
Nhưng họ biết đâu hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc đang “nuốt chửng” thị phần
của các doanh nghiệp sản xuất trong nước. Với chiến lược xuất khẩu hàng giá rẻ sang các
thị trường lân cận, Trung Quốc không chỉ tìm cách tiêu thụ sản phẩm dư thừa mà còn tạo ra “sức ép” khiến các doanh nghiệp nội địa khó cạnh tranh nổi.
Nếu tình trạng này tiếp diễn, Việt Nam có nguy cơ mất dần năng lực sản xuất nội địa, kéo theo tình trạng thất nghiệp và suy giảm kinh tế nghiêm trọng. Trong bối cảnh này, sự can thiệp của Chính phủ là rất cần thiết. Doanh nghiệp Việt Nam không mong muốn ưu đãi đặc biệt mà chỉ cần một môi trường công bằng.
Trong đó, cơ quan quản lý cần có chính sách quản lý chặt chẽ hơn đối với hàng hóa nhập khẩu, bao gồm cả hàng hóa từ Trung Quốc. Cụ thể, cần thiết lập các biện pháp kỹ thuật, thuế quan và quy định tiêu chuẩn rõ ràng để hạn chế các sản phẩm chất lượng kém và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như các doanh nghiệp trong nước.
Chính phủ cần đảm bảo rằng hàng nhập khẩu phải tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng và nghĩa vụ pháp lý tương tự như hàng sản xuất trong nước
“Nếu không hành động kịp thời, hàng Việt sẽ tiếp tục thua trên sân nhà”
